Uit de museumwereld
14-06-2020

Ha, we kunnen weer live kunst kijken in de musea! Sommige tentoonstellingen zijn gelukkig verlengd, zoals Caravaggio - Bernini. Barok in Rome in het Rijksmuseum. Acht zalen gevuld met kunst uit de barok: van de vernieuwende schilder, van de fenomenale beeldhouwer en van vele tijdgenoten en navolgers. En dat betekent: Emotie! Sensatie en spektakel, horror en lust, suggestieve blikken en gestes, licht en donker. En: ultieme verfijning. Vooral bij Bernini.

Schilderijen van Caravaggio (1571-1610) waren in Nederland eerder te zien; in het Van Gogh Museum (Rembrandt en Caravaggio) en in het Centraal Museum (Utrecht, Caravaggio en Europa). Voor werk van Bernini (1598-1680) moest je naar Rome, waar hij in opdracht van vier achtereenvolgende pausen de stad, de heilige stoel, kerken en kapellen verfraaide. Of je moest naar musea in Wenen, Parijs, Londen en de VS, waar zijn beelden nadien belandden.

Nu staan Bernini’s beelden te pronk in Amsterdam. In de entreezaal bots je gelijk op een topstuk: Medusa. Blikvanger is haar krullenkop van kronkelslangen. Sprekender nog is haar zachte gezicht met de versteende blik, die meer triest dan angstaanjagend is. Medusa toont al Bernini’s kwaliteiten inéen: hoe hij in marmer drama schept, haar lot invoelbaar maakt. Hoe hij beweeglijkheid suggereert. En hoe virtuoos hij keihard materiaal transformeert tot huid: zachte wangen en een lieflijke hals. Heeft voor Medusa dan inderdaad zijn geliefde model gestaan, zoals wordt beweerd? Dan is het ook nog een mooi portret.

Bernini’s kwaliteit als portrettist blijkt ook uit de bustes. Die van de Engelse edelman Thomas Baker is verbijsterend qua ambachtelijkheid. Die kraag! Marmer omgetoverd tot kant. Mooier dan dat spektakel is zijn soberder San Sebastiaan, gemaakt op zijn 19de jaar. Dat beeld werpt zowel de blik terug – naar Michelangelo’s Pieta waardoor hij werd geïnspireerd, als vooruit, naar zijn latere Extase van St.-Theresia, dat ultieme barokbeeld van de in vervoering geraakte Spaanse mystica.  

Caravaggio staat vaak voor bloederig drama maar hier hangen ook zijn mooie Portret van Fra Antonio Martelli, zijn beschouwelijke Narcissus en zijn speelse Jongen gebeten door een hagadis.

Er valt bij Caravaggio - Bernini. Barok in Rome veel te bewonderen, ook bij de navolgers en tijdgenoten. De kunstwerken zijn ingebed in de thematiek van de barok aan de hand van zogeheten ‘affecten’, emoties die de Katholieke kerk tijdens de contrareformatie inzette in de kunsten: zoals verwondering en verbazing, afschuw en genot, lijden en medelijden. Gevoelens die ook zonder religieuze context hun uitwerking kunnen hebben op een eigentijds publiek.

Caravaggio - Bernini. Barok in Rome  t/m 13 september 2020 in het Rijksmuseum. Online tickets met tijdslot verplicht. Houd rekening met een wachttijd binnen van 30’. https://www.rijksmuseum.nl/nl/caravaggio-bernini

https://vimeo.com/67744014 Bernini: Simon Schama - The Power of Art http://uitdekunstmarina.nl/tag/francesco-mochi/

Nieuws

Nieuwsbrief

Ontvang maandelijks de online nieuwsbrief over de Nederlandse portretkunst.

* Verplicht veld

Steun ons

Draagt u de Nederlandse portretkunst ook een warm hart toe? Graag nodigen we u uit met een donatie onze projecten te ondersteunen. Kleine bedragen zijn ook van harte welkom. Wanneer u ons steunt door middel van een schenkingsovereenkomst, kunt u tot de helft van uw bijdrage terugkrijgen van de Belastingdienst. Klik voor meer informatie op de knop hieronder.

Word donateur

Top